رساله مسجد : مطالعات معماری مبانی نظری برنامه ريزی مطالعات
مسجد « مکان سجده » محلی جهت عبادت ، خلوت با خدا و تجمع مسلمین است . مسجد ابداً یک بنا نیست بلکه فضایی است جهت عبادت و این در حالی است که برگزاری نماز جماعت حتماً به یک بنای دست ساخت نیاز ندارد . در حدیثی از پیامبر اکرم ( ص ) نقل شده که : هر جا که نماز بگذارید همانجا مسجد است . ( سادگی ویژگی ماندگار مساجد است ) در یک بیان کلی آن چیزی که مسجد را مسجد می کند فقط دیواری است که به دقت در جهت قبله قرار می گیرد و محصوره ای جهت دار می سازد . مسجد بیان طبیعی جامعه ی خدامدار و آینه ای از الگوها و سنت های متمایز معماری محلی است. مصلی مسجد از ریشه سَجَد و در معنای وسیعتر در خود قرآن برای اشاره به محل عبادت به کار رفته ولی به تدریج به مکانی خاص تر که جهت برگزاری نمازهای یومیه استفاده می شد اتلاق شد .
طراحی مسجد مدرن گنبد مناره نورپردازی
مسجد Jean Nouvel’s perforated Louvre دبی :
مسجد The Vanishing Mosque در ایالت متحده عرب
مسجد Halide Edip Adivar Mosque ترکیه
مسجد پادشاه عبداله King Abdullah Financial District Mosque
مسجد Camlica Mosque استامبول ترکیه
Wall Dome by Paolo Venturella
فهرست پایان نامه رساله مسجد
بخش اول : شناخت معماری مسجد و نحوه رویکرد با سوژه
فصل اول : مسجد
درباره نیایش
مسجد در گذر زمان
الف) متون دینی
ب) دگرگونی هادر کارکرد مسجد
1. نخستین کانون عبادی
2. نخستین پایگاه تبلیغاتی
3. نخستین جایگاه دانش
4. فعالیت های سیاسی و اجتماعی
5. مرکز خدمات اجتماعی
6. فعالیت های نظامی
7. قضاوت
8. اسکان در مسجد
9. معامله
مسجد از دیدگاه امام خمینی
مسجد مرکز سیاسی
مسجد و مبارزات مردمی
انزوای مساجد
مسجد و تعلیم و تربیت
تبلیغ در مساجد
مسجد و جونان
نماز جمعه
نیازهای مسجد امروزی
فصل دوم : معماری مساجد تاريخی و معماری
بررسی تاریخ معماری مسجد
خاستگاه معماری مسجد
ویژگی های خانه پیامبر این بود که:
عناصر و فضاهای مسجد
ورودی یا درایگاه ( درای = وارد شدن ، گاه = پسوند محل ).
کریاس یا هشتی
میانسرا و پیشگاه درونی مسجد ( صحن )
ایوان
پیشان یا ایوان سمت قبله
رواق
شبستان
گنبد خانه
مقصوره
طنبی
سرداب یا شبستان زیرزمینی
مهتابی
پیشخوان یا جلو خان
مناره و گلدسته
برف انداز
فصل سوم : بررسی سبک های مختلف معماری مساجد ایران
ادامه ی تقلید از سبک و شکل کالبدی مسجد مدینه
مساجد شبستانی
مساجد چهار طاقی
مساجد با تالار مستطیل گنبد دار
مساجد یک ایوانه
مساجد دو ایوانه
مساجد چهار ایوانه
در ادامه سیر تحول مساجد
طرح کلی مساجد چهار ایوانه
بررسی چند نمونه تاریخی
بررسی سبک های مختلف معماری مساجد ایران
مسجد کبود تبریز
فضاها:
چگونگی ساماندهی فضایی:
شیوه دسترسی به فضاها:
نتیجه گیری:
ارتباط مسجد با پیرامون:
ویژگی های فضاها:
از برسی کیفی فضاها نتایج ارزشمندی بدست می آید:
چگونگی ساماندهی فضایی:
عناصر پدید آورنده میانسرا:
چگونگی دسترسی به فضاها:
مسجد النبی ( نخستین مسجد مدینه )
تغییرات مسجد در زمان پیامبر
تغییر قبلة مسلمین
محراب
محل نشستن اصحاب صفه
ستون حنانه
مسجد امیر تهران
فضاها :
چگونگی ساماندهی فضاها :
چگونگی دسترسی به فضاها :
عناصرتشکیل دهنده حیاط :
مسجد دانشگاه تهران
فضاها :
چگونگی ساماندهی فضاها :
دسترسی به فضا ها :
عناصر تشکیل دهنده حیاط :
فصل پنجم : نتیجه گیری های کالبدی
نتایج مفید در زمینة طراحی
فصل سوم: مبانی نظری معماری و برنامه ریزی مسجد
ویژگی های بنیادین مسجد
نمازگزار
مسجد
سلسله رفتار
عوامل روانی
الف- طلب:
ب- خاطر جمع:
عوامل محیطی مؤثر
عمده ترین شرایط محیطی به قرار زیرند:
الف- همسازی محیط با ارزش قداست
ب- همسویی محور حرکت و محور توجه
پ- چگونگی همسویی محور حرکت و محور توجه
عوامل مخل تقرب
ب- تمهیداتی برای پرهیز از شلوغی ذهن
پ- جذبه بی هنگام
نتیجه گیری
ویژگی های کالبدی مساجد
الف-ورودی در بدنه های خارجی مساجد
ب- جلوگیری از مزاحمت با ایجاد حریم های متعدد
پ- تغییر جهت از هندسه آزاد و محورهای متنوع بافت
ت- تنوع عملکردها و عرصه ها در فضای داخلی
ث- درجه بندی و اولویت گذاری برای فضاهای داخلی
ج- هندسه به کار رفته در کف شبستان ها
ج- عناصر اصلی شکل دهنده شبستان
ح- هندسه فضایی شبستان مساجد
خ- استخوان بندی و ساختار
د- تزئینات مناسب و نامناسب در مسجد
احکام فقهی مسجد
پ- عملکرد
چ- مرمت مسجد
ح- مدیریت (تولیت)، نگهدرای و راهبری مساجد
دیدگاه طراحان امروزی
برنامه ریزی فضایی (فیزیکی) مسجد
ویژگی های کیفی فضاهای مسجد
ویژگی های شبستان
الف- جهت قبله
ب- اتصال صفوف
ج- آستانه و درگاه های شبستان
د- کفش کنی
الف- فرش
ب- منبر
پ- جامهری
ج- جا کفشی
چ- پرده و جدا کننده
ح- تابلو و پلاکارد
خ- جا کتابی
به طور کلی توصیه می شود:
د-چراغ ها
ذ-محل آویزان کردن عبا
ر-پشتی
ز-وسایل گرمایش و سرمایش
ژ-نردبان مسجد
وضو خانه
الف- ورودی
ب-آبریزگاه ها
پ- جای شست و شوی پا
ت-وضوخانه
آستانه ورود به مسجد، صحن
ویژگی های کمی فضاها (سرانه ها)
-شبستان
-وضوخانه
عوامل موثر بر ساماندهی فضایی
اقلیم
نور و روشنایی در مسجد
طراحی روشنایی در مسجد
طراحی روشنایی برای قرائت
روشنایی های ویژه
طراحی صوت در مسجد
نوفه تجهیزات تهویه
بلندگوها
ضمیمه ها
ضمیمه یک : کلیاتی درباره مکان یابی مسجد
مکان یابی مسجد در گذشته
ضوابط و مقررات ساخت مسجد
الف: مساجد
تبصره: شرایط مغازه و موقعیت آن
ب: ضوابط حسینیه ها
جمع بندی
ضمیمه دو : جهت قبله
1)میل (انحراف مغناطیسی):
2) قبله
ضمیمه سه: الزامات و ضوابط آب و هوایی (اقلیم)
1-ضوابط طراحی در آب و هوای خزری
الف- جهت ساختمان
ب-شکل ساختمان :
پ-رابطه فضاهای پر و خالی :
ت-شکل و تناسبات و جایگاه مناسب حیاط ها:
ث-ویژگی بام ها
ج-شکل و محل قرار گیری ایوان ها ، رواق ها
چ-نحوه استقرار فضاهای بسته
ح-ابعاد و تناسبات فضاهای بسته:
خ- جداره های باز:
2-ضوابط طراحی در اقلیم سرد کوهستانی و کوهپایه های بلند
الف- جهت ساختمان
ب- شکل ساختمان
پ- نحوه استقرار ساختمان:
ت- رابطه فضاهای پر و خالی :
ث-شکل، تناسبات و محل استقرار حیاط ها
ج- ویژگی بام ها
چ-شکل و محل قرار گیری ایوان ها، رواق ها:
ح- نحوه استقرار فضاهای بسته:
خ-ابعاد و تناسبات فضاهای بسته:
د-جداره های باز:
ذ-جداره های بسته
3-ضوابط طراحی مسجد در کوهپایه های نیمه بلند، دشت ها و سرزمین های کویری
4-ضوابط طراحی در آب و هوای نیمه حاره ای جلگه خوزستان و جازموریان
الف- جهت ساختمان :
ب- شکل ساختمان:
پ- نحوه استقرار ساختمان:
ت- رابطه فضاهای پر و خالی :
ث- شکل، تناسبات و محل استقرار حیاط ها:
ج- ویژگی بام ها:
چ- نحوه استقرار فضاهای بسته
ح- ابعاد و تناسبات فضاهای بسته
خ- جداره های باز:
د- جداره های بسته:
5-ضوابط طراحی در آب و هوای حاره ای سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان
ضمیمه چهار: تاسیسات مکانیکی مسجد
تاسیسات پیشنهادی برای انواع مسجد
1-اقلیم منطقه خزری با تابستان گرم و زمستان سرد با رطوبت نسبی زیاد هوا
گرمایش
سرمایش
گرمایش:
سرمایش:
گرمایش و سرمایش
مساجد منطقه شهری
2-اقلیم کوهستانی و کوهپایه های مرتفع با شرایط تابستان مطبوع با رطوبت نسبی کم، و زمستان های بسیار سرد
مساجد سرکوچه:
3-اقلیم کوهپایه ای کم ارتفاع و دشت ها
4-اقلیم مناطق کویری
5-اقلیم نیمه حاره جلگه خوزستان و جازموریان
مساجد میان راهی
6-اقلیم حاره ای بنادر و جزایر جنوب
مساجد میان راهی
مساجد منطقه شهری
تاسیسات بهداشتی :
نقش مسجد در توليد و پيشرفت علم
دامنه و وسعت جنبش علمی مساجد
ابزارها و امکانات تولید علم در مساجد
وضع کنونی ما
بخش سوم: نتیجه گیری های کالبدی
نتایج مفید در زمینه طراحی
تدوین ضوابط مکانیابی و طراحی مسجد
نکاتی کاربردی در زمینة طراحی
معماری مسجد عمده ترین و مهمترین بنا در معماری
عناصر معماری مشترک مساجد
- صحن و حیاط مسجد
- ایوانهای مساجد ایران
- گنبدها
- کتیبه و نورگیرها
- مناره ها
- محراب
- جایگاه اذان
دسته بندی انواع گنبد ها
بخش چهارم: مطالعات اقلیمی و بستر پروژه
تقويم نياز به سايه و آفتاب
تأثیر آفتاب بر محیط
تابش آفتاب و انرژي حاصل از آن در فضاي خارجي
سايه بان هاي طبيعي
تأمين آسايش فضاي خارجي
سايه و آفتاب در معبر
نتیجه گیری
لیست منابع پایان نامه
دانلود پایان نامه رساله مسجد با لینک مستقیم
- 277 صفحه فایل Word (کامل)
- تماس:0939.831.4609